Spis treści

Kościół katowicki wobec kwestii społecznych

Wstęp

  1. Jako „integralna część chrześcijańskiej koncepcji życia” nauka społeczna Kościoła ma charakter teologiczny[2]: między Ewangelią a codziennym życiem istnieje bowiem rzeczywiste, wzajemne odniesienie, które – na płaszczyźnie ewangelizacji i działań na rzecz promocji człowieka – przybiera postać silnych związków natury antropologicznej, teologicznej i duchowej[3].
  2. Pragnący budować swoje życie na Chrystusowej Ewangelii chrześcijanin każdego dnia musi konfrontować swoje życie z jej wymaganiami. Odkrywa wtedy, że często nie wystarczy jego osobiste „tak” – że potrzeba zmiany społecznych struktur, w których przyszło mu żyć. Dlatego Kościół, wzywając do nawrócenia, musi też zabierać głos w sprawach społecznych, a przez to pomóc ukształtować sprawy te tak, by dobrze służyły zarówno człowiekowi, jak i dobru wspólnemu.
  3. Celem tak rozumianej misji społecznej Kościoła jest nie tylko diagnoza i refleksja nad rzeczywistością społeczną w świetle Ewangelii, ale również formułowanie wniosków praktycznych. Stąd Kościół musi znać uwarunkowania historyczne społeczności, w której żyje, a także rozpoznać jej tożsamość. Odwołuje się przy tym do objawienia Bożego oraz korzysta z doświadczenia różnych nauk. Układ odniesienia wobec rzeczywistości społecznej stanowią: personalizm, powszechne przeznaczenie dóbr, partycypacja, dobro wspólne, pomocniczość i solidarność. Znaczenie mają ponadto uniwersalne i chrześcijańskie wartości: prawda, sprawiedliwość, miłość i wolność[4].
  4. Z przyjęcia tych zasad i wartości wynika moralny nakaz „zaangażowania dla sprawiedliwości” według roli, powołania i warunków każdego[5]. Zaangażowanie Kościoła w tej materii, będące istotną częścią jego misji ewangelizacyjnej, wyraża się w formule „caritas in veritate in re sociali” i polega na głoszeniu niezmiennej prawdy o miłości Chrystusa w dynamicznej rzeczywistości społecznej; jest posługą miłości w prawdzie, z której wypływają i do której bez sprzeczności zdążają wiara i rozum. Rozwój, dobrobyt społeczny i właściwe rozwiązanie problemów społeczno-ekonomicznych potrzebują tej prawdy. Jeszcze bardziej potrzebują jej umiłowania i świadectwa o niej[6].
  5. Wypełniając to zadanie, Kościół powszechny proponuje poszerzenie perspektywy oglądu współczesnych przemian oraz pogłębienie sposobu postrzegania samego człowieka (integralna antropologia). Sobór Watykański II zwrócił uwagę, że kryzys współczesności jest związany z – pozostającymi we wzajemnym związku – zagubieniem celu (telos) życia osobistego i społecznego oraz zagubieniem zmysłu moralnego człowieka (ethos)[7].
  6. W kontekście obecnych czasów obok wielu trendów pozytywnych Kościół katowicki dostrzega niepokojące zmiany społeczno-kulturowe, które warunkują przebieg i efektywność jego misji ewangelizacyjnej na początku XXI wieku. Zmiany te prowadzą:

- od stylu życia bazującego na materializmie ideologicznym do postaw odwołujących się do liberalnego konsumpcjonizmu;

- od laicyzacji państwowej do praktykowanej antykościelności;

- od kryzysu w rodzinie do kryzysu rodziny;

- od prób podporządkowania życia społecznego ideologii marksistowskiej do propagowania ideologii gender;

- od sekularyzacji doktrynalnej (marksistowskiej) do sekularyzacji praktykowanej[8];

- od pracy źle opłacanej do wyzysku pracy i bezrobocia;

- od małej stabilizacji do wielkiej niepewności;

- od kulturowego wykorzenienia do obojętności wobec kulturowego dziedzictwa;

- od pasywności społecznej do agresji i cynizmu w życiu publicznym.

  1. Na przestrzeni dziejów, a zwłaszcza w ostatnich dziewięćdziesięciu latach swojego istnienia, Kościół na Górnym Śląsku nie rezygnował z wypowiadania „należnego mu słowa” w sprawach życia społecznego i z działań na rzecz społeczeństwa, kierując się zawsze umiłowaniem prawdy, miłością i sprawiedliwością – w poszanowaniu wolności i godności człowieka oraz jego powołania ziemskiego i wiecznego. Czynił to przeświadczony, że nauczanie społeczne Kościoła i społeczna praxis wspólnoty wierzących stanowią integralną część wiary katolickiej, że są organicznym rozwinięciem prawdy samej Ewangelii.
  2. Wspólnota Kościoła katowickiego pragnie nadal podejmować to zaangażowanie, w którym wyraża się jej służba wobec współczesnego świata.

Zarządzenia i zalecenia

  1. Zarządza się powołanie (reaktywowanie) archidiecezjalnego Studium Katolickiej Nauki Społecznej jako oferty naukowo-formacyjnej skierowanej do kręgów: samorządu, biznesu, edukacji, protagonistów życia publicznego i innych.
  2. Zarządza się organizowanie archidiecezjalnych i dekanalnych (corocznie, na przemian) Tygodni Społecznych jako przestrzeni cyklicznych spotkań organizacji społecznych, ruchów, inicjatyw, grup nieformalnych oraz osób budujących sprawiedliwość i miłość społeczną w swoich społecznościach. Wydarzenie to powinno stać się płaszczyzną spotkania i dialogu inicjatyw podejmowanych na rzecz dobra wspólnego. Celem zaś Tygodnia Społecznego ma być przede wszystkim refleksja na temat życia społecznego na Górnym Śląsku, w Polsce i w Europie, prezentacja zaangażowania społecznego katolików, dyskusja nad ważnymi problemami społecznymi i poszukiwanie dróg ich rozwiązania w duchu nauczania społecznego Kościoła.
  3. Przy sanktuarium Matki Sprawiedliwości i Miłości Społecznej w Piekarach Śląskich[9] zarządza się powołanie Górnośląskiego Obserwatorium Społecznego – ośrodka o szerokich obszarach aktywności: monitorującego aktualne wydarzenia społeczne, dokumentującego i archiwizującego działania społeczne związane z piekarskim sanktuarium i z Kościołem katowickim, koordynującego działalność edukacyjną i wydawniczą, przygotowującego raporty i materiały katolicko-społeczne do wykorzystania w duszpasterstwie i w katechezie, inicjującego współpracę pomiędzy stowarzyszeniami i propagującego doświadczenia społeczne śląskiego Kościoła poza regionem.
  4. Zarządza się uzupełnienie duszpasterstwa ludzi pracy powołaniem duszpasterstwa związków zawodowych, duszpasterstwa bezrobotnych i poszukujących pracy oraz duszpasterstwa pracodawców i menadżerów w celu między innymi zwracania uwagi na: symetryczność obowiązków i uprawnień w relacjach „pracodawca – pracownik”, dbałość o wysoki etos pracy, kwestie związane z humanizacją pracy, propagowanie postaw „logiki bezinteresowności”, organizowanie cyklicznych dni skupienia i rekolekcji dla połączenia contemplatio z sacrificium w sferze pracy[10].
  5. Zaleca się[11] wzmocnienie sanktuarium Matki Sprawiedliwości i Miłości Społecznej w Piekarach Śląskich jako centrum katolicyzmu społecznego[12]. Do realizacji tego celu konieczna jest ściślejsza współpraca instytucji kościelnych i samorządowych z Parafią Imienia Najświętszej Maryi Panny i Świętego Bartłomieja w Piekarach Śląskich. Koordynatorem tego typu działań mogłoby być planowane Górnośląskie Obserwatorium Społeczne. Należy także utworzyć stałą Radę Programową Sympozjum Piekarskiego oraz nadać temu sympozjum rangę wydarzenia ogólnopolskiego i międzynarodowego. Zasadne jest ponadto realizowanie w piekarskim sanktuarium archidiecezjalnych działań formacyjnych i edukacyjnych z zakresu katolickiej nauki społecznej.
  6. Zaleca się, aby położyć nacisk na stałą formację duchownych w zakresie wiedzy i kompetencji z dziedziny nauczania społecznego Kościoła.
  7. Wydziałowi Duszpasterstwa zaleca się:

a. zintensyfikowanie koordynacji działań kurii metropolitalnej, Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Śląskiego, Wyższego Śląskiego Seminarium Duchownego, duszpasterstw specjalistycznych, stowarzyszeń i dekanatów na rzecz promocji katolickiej nauki społecznej w wymiarze teoretycznym i praktycznym;

b. inicjowanie i zachęcanie do tworzenia w dekanatach (parafiach) zespołów o charakterze dyskusyjno-formacyjno-inicjatywnym, podejmujących zagadnienia współczesnych problemów społecznych w świetle nauki społecznej Kościoła w celu aktywizowania wspólnot i koordynowania działań w obrębie „spraw kościelnych”, ale też wokół zadań, wartości czy inicjatyw społecznych, których podjęcie zrodzić może poczucie wspólnego zadania oraz sprawić, że głos wiernych zabrzmi bardziej zdecydowanie i jednoznacznie;

c. ożywienie duszpasterstw zawodowych: pracowników, środowisk gospodarczych, rzemieślników i rolników[13];

d. powoływanie i wspieranie w dekanatach grup pomocowych dla bezrobotnych (w nawiązaniu do niegdyś szerzej obecnych Klubów Pomocy Koleżeńskiej „Praca”, które prowadzone były przez Akcję Katolicką we współpracy z administracją samorządową i organizacjami „trzeciego sektora”); do ich zadań należałoby podjęcie działań wspierających i edukacyjnych, mających na celu pomoc duchową, materialną i kompetencyjną bezrobotnym i ich rodzinom, a także działań ułatwiających rozeznanie na rynku pracy i dających wsparcie w poszukiwaniu zatrudnienia we współpracy z istniejącymi inicjatywami tego rodzaju (nie jako wyręczanie innych podmiotów czy konkurencja dla nich);

e. wspieranie i rozwijanie współpracy duszpasterzy, instytucji kościelnych oraz stowarzyszeń i organizacji katolickich z władzą samorządową w rozwiązywaniu społecznych kwestii lokalnych w poszanowaniu wzajemnej autonomii;

f. organizowanie we współpracy z instytucjami naukowo-formacyjnymi, zwłaszcza z Wydziałem Teologicznym Uniwersytetu Śląskiego, ze stowarzyszeniami i innymi podmiotami cyklicznych wykładów/seminariów społecznych „w terenie” – na przykład w różnych rejonach archidiecezji, w dekanatach, podczas spotkań duszpasterstw i w trakcie zebrań organizacji – jako swego rodzaju „latający uniwersytet”.

  1. Wydziałowi Katechetycznemu zaleca się:

a. zachęcanie nauczycieli religii do bardziej znaczącego podkreślania i rozszerzania treści nauczania społecznego Kościoła w szkolnym nauczaniu religii, głównie na poziomie średnim (ponadgimnazjalnym);

b. inspirowanie i dynamizowanie współpracy księży oraz parafii ze szkołami w zakresie inicjatyw społecznych, takich jak: wspólne przedsięwzięcia, imprezy, działania, akcje, integracja środowiska szkolnego i kościelnego, wychodzenie w działaniach również poza szkolne nauczanie religii[14], wolontariat.

  1. Instytucjom naukowo-formacyjnym, szczególnie Wydziałowi Teologicznemu Uniwersytetu Śląskiego, zaleca się:

a. organizowanie specjalistycznych, cyklicznych badań nad zmianami mentalności i nad postawami religijno-społecznymi mieszkańców archidiecezji katowickiej, ich zaangażowaniem w praktyki religijne oraz w sprawy Kościoła, a także nad określeniem wpływu tych przemian na praktyki pastoralne/ewangelizacyjne, co ma służyć poszukiwaniu optymalnych środków oddziaływania duszpasterskiego;

b. organizowanie cyklicznych seminariów/wykładów/warsztatów z zakresu kierunków przemian współczesnej kultury, przede wszystkim przygotowywanych przez i skierowanych do studentów teologii pastoralnej;

c. inicjowanie i promowanie uniwersyteckich/międzyuczelnianych wykładów monograficznych z zakresu katolickiej nauki społecznej;

d. systematyczne przygotowywanie (na szczeblu archidiecezjalnym) i udostępnianie materiałów popularyzujących katolicką naukę społeczną[15];

e. wspieranie studenckich kół naukowych, dyskusyjnych, formacyjnych jako przestrzeni komentowania aktualnych wydarzeń z perspektywy katolickiej, zdobywania wiedzy, poznawania wartościowych ludzi i ich poglądów, a następnie pobudzanie owych kół do aktywności w szkołach oraz na forum publicznym.

  1. Kościelnym środkom społecznego przekazu zaleca się:

a. włączanie się do systematycznego i metodycznie zaprojektowanego upowszechniania nauki społecznej Kościoła (z uwzględnieniem potrzeb sytuacji społecznej w regionie);

b. popularyzowanie nauczania społecznego Kościoła przez media parafialne (gazetki parafialne, strony internetowe i tym podobne) – w oparciu o materiały przygotowane na szczeblu archidiecezjalnym;

c. zebranie i udostępnianie w formie wyodrębnionej nauczania biskupów diecezjalnych w kwe­stiach społecznych poprzez regularne umieszczanie listów, homilii i przemówień w odpowiednio przygotowanym dziale strony internetowej Archidiecezji Katowickiej; wyodrębnienie i opublikowanie nauczania społecznego biskupów diecezjalnych na stronie internetowej Archidiecezji Katowickiej umożliwia szeroki dostęp do nauczania biskupów i sprzyja upowszechnianiu zasad katolickiej nauki społecznej;

d. opracowanie i opublikowanie zbioru źródeł społecznego nauczania i inicjatyw społecznych biskupów katowickich, na przykład archiwalnych dokumentów, wypowiedzi i ich omówień.

  1. Parafiom zaleca się:

a. formowanie parafian w zakresie nauczania społecznego Kościoła oraz zrzeszanie i organizowanie ich wokół idei i inicjatyw akcentujących aktywny, podmiotowy i odpowiedzialny udział w życiu społecznym – własnej społeczności oraz w skali regionu i państwa;

b. w nawiązaniu do tradycji górnośląskich przywrócenie i ożywienie roli parafii jako środowiska zaangażowania religijno-społecznego w szerokim spektrum problemów społecznych.

Powyższe wskazania należy interpretować zwłaszcza w kontekście następujących dokumentów:

  • Sobór Watykański II:
  • Deklaracja o wolności religijnej „Dignitatis humanae”;
  • Konstytucja duszpasterska o Kościele w świecie współczesnym „Gaudium et spes”.
  • Katechizm Kościoła katolickiego, nr 1700-1948.
  • Leon XIII:
  • Encyklika „Rerum novarum”.
  • Pius XII:
  • Encyklika „Quadragesimo anno”.
  • Jan XXIII:
  • Encyklika „Mater et Magistra”;
  • Encyklika „Pacem in terris”.
  • Paweł VI:
  • Encyklika „Populorum progressio”;
  • List Apostolski „Octogesima adveniens” (1971).
  • Jan Paweł II:
  • Encyklika „Redemptor hominis”;
  • Encyklika „Laborem exercens”;
  • Encyklika „Solicitudio rei socialis”;
  • Encyklika „Centessimus annus”;
  • Encyklika „Evangelium Vitae”.
  • Benedykt XVI:
  • Encyklika „Deus caritas est”;
  • Encyklika „Caritas in veritate”.
  • Franciszek:
  • Adhortacja apostolska „Evangelii gaudium”;
  • Encyklika „Laudato sì”.
  • Synod Biskupów:
  • Justice in the World (1971).
  • Kongregacja Nauki Wiary:
  • Instrukcja „Libertatis conscientia” (1986).
  • Kongregacja do spraw Wychowania Katolickiego:
  • Wskazania dotyczące studiów i nauczania doktryny społecznej Kościoła w ramach formacji kapłańskiej (1989).
  • Papieska Rada „Iustitia et Pax”:
  • Social and Ethical Aspects of Economics (1991);
  • Towards a Better Distribution of Land (1997);
  • Trade, Development and the Fight Against Poverty (1999);
  • Kompendium nauki społecznej Kościoła (2004);
  • Statement by the Pontifical Council for Justice and Peace on behalf of the Holy See concerning the International Trade in Conventional Weapons (2006);
  • Powołanie lidera biznesu. Refleksja (2012).
  • II Polski Synod Plenarny:
  • Kościół wobec życia społeczno-gospodarczego.

Posługa charytatywna w Kościele katowickim[16]

Wstęp

  1. Posługa charytatywna Kościoła wypływa z doświadczenia miłości Boga Ojca objawionej w Jezusie Chrystusie oraz z wiary w Jego słowa: „Wszystko, co uczyniliście jednemu z tych braci moich najmniejszych, Mnieście uczynili” (Mt 25,40). Wszelkie dzieła miłosierdzia poprzez pomoc bliźniemu mają więc na celu spotkanie z żywym Jezusem, aż po ostateczne zjednoczenie z Nim w Królestwie Bożym[17]. Caritas – posługa miłości – jest bowiem sercem Kościoła, jednym z fundamentalnych jego przymiotów i zadań[18], podstawowym powołaniem każdego chrześcijanina i jednym z głównych sposobów apostolstwa[19].
  2. Z tego względu niezwykle ważne jest wykorzystanie potencjału miłości, którą Duch Święty wzbudza w członkach Kościoła, do codziennej posługi w ich środowiskach życia: w parafiach, szkołach, miejscach pracy, wspólnotach sąsiedzkich i rodzinnych. Zadaniem Kościoła jest formowanie w ludziach wrażliwości i świadomości sprzyjających tej posłudze.
  3. Prócz spontanicznych dzieł miłosierdzia, do których realizacji wezwani są wszyscy i których nic nie może zastąpić, Kościół świadczy także instytucjonalną, profesjonalną pomoc potrzebującym. Ściśle wiązać się z tym musi systematyczna formacja osób zaangażowanych w niesienie pomocy, by osiągały one odpowiedni poziom wiedzy i umiejętności oraz by były – poprzez styl posługi i życia – czytelnymi znakami miłosiernej miłości Ojca.
  4. Aktualny kontekst społeczny na Śląsku wskazuje na rosnące znaczenie wolontariatu prowadzonego najbliżej potrzebujących. Dlatego odpowiedzią katowickiego Kościoła powinna być działalność i rozwój parafialnych zespołów Caritas oraz kształtowanie charytatywnej wrażliwości wśród dzieci i młodzieży, przede wszystkim przez szkolne koła Caritas. Konieczne jest też określenie zakresu i form współpracy poszczególnych zespołów i kół z Caritas Archidiecezji Katowickiej, by uzyskać skuteczny i spełniający misję Kościoła system posługi[20], w którym centrala Caritas Archidiecezji Katowickiej – realizującej instytucjonalną posługę charytatywną w archidiecezji katowickiej – pełni posługę jedności, odpowiadając za formację osób i animację działań.

Zarządzenia i zalecenia

Organizacja posługi charytatywnej w archidiecezji katowickiej

Parafialne zespoły Caritas

  1. Zarządza się powołanie przez proboszcza każdej parafii archidiecezji katowickiej parafialnego zespołu Caritas (dawniej – zespołu charytatywnego[21]).

a. Skład parafialnego zespołu Caritas powinien być zróżnicowany w sposób pozwalający na objęcie jak najszerszym spektrum posług możliwie największej grupy potrzebujących.

b. W skład parafialnego zespołu Caritas włącza się przynajmniej jednego z nadzwyczajnych szafarzy komunii świętej.

  1. Zaleca się włączanie do parafialnych zespołów Caritas przedstawicieli wszystkich ruchów i grup duszpasterskich działających na terenie parafii. Szczegóły i zakres współdziałania określają animatorzy ruchów i grup w porozumieniu z proboszczem.
  2. Zaleca się, by parafialne zespoły Caritas podejmowały współpracę z centralą i jednostkami terenowymi Caritas Archidiecezji Katowickiej oraz innymi podmiotami kościelnymi pełniącymi dzieła miłosierdzia (zwłaszcza jeżeli znajdują się na terenie parafii lub miejscowości), a także z samorządem lokalnym i organizacjami pozarządowymi. Szczegóły i zakres współdziałania określą przewodniczący zespołu oraz przełożony danego podmiotu.

Szkolne koła Caritas i wolontariat młodzieży

  1. Zaleca się katechetom, nauczycielom i wychowawcom tworzenie szkolnych kół Caritas oraz wolontariatu młodzieży, który powinien skupiać w parafii młodzież niebędącą członkami szkolnego koła Caritas.
  2. Szkolne koła Caritas oraz wolontariat młodzieży powinny ściśle współdziałać z parafialnymi zespołami Caritas.
  3. Zaleca się, by szkolne koła Caritas oraz wolontariat młodzieży podejmowały współpracę z centralą i jednostkami terenowymi Caritas Archidiecezji Katowickiej oraz innymi podmiotami kościelnymi pełniącymi dzieła miłosierdzia, zwłaszcza jeżeli istnieją one na terenie parafii lub miejscowości.
  4. Zaleca się, by wolontariat młodzieży traktować jako jedną z uzupełniających, praktycznych form przygotowania do przyjęcia sakramentu bierzmowania i działania po jego przyjęciu.

Caritas Archidiecezji Katowickiej

  1. Instytucjonalną posługę charytatywną w archidiecezji katowickiej realizuje Caritas Archidiecezji Katowickiej. Cele, zadania i strukturę Caritas Archidiecezji Katowickiej określa jej statut[22].

Formacja osób zaangażowanych w posługę charytatywną

  1. Wszyscy realizujący posługę charytatywną w archidiecezji katowickiej są zobowiązani do troski o własną formację ludzką, duchową oraz intelektualną.
  2. Caritas Archidiecezji Katowickiej zobowiązana jest do opracowania programu formacji charytatywnej – duchowej i intelektualnej – na poziomie parafialnym i ponad­parafialnym (wraz z odpowiednimi materiałami formacyjnymi). Zadanie to powinno być zrealizowane nie później niż dwa lata po zamknięciu Synodu we współpracy z Archidiecezjalnym Centrum Formacji Pastoralnej.
  3. Za realizację programu formacji na poziomie parafialnym odpowiada proboszcz. Zaleca się zorganizowanie w danym miesiącu przynajmniej jednego spotkania o charakterze formacyjnym.
  4. Za realizację programu formacji na poziomie ponadparafialnym odpowiada dyrektor Caritas Archidiecezji Katowickiej.
  5. Zaleca się podjęcie następujących form realizacji formacji duchowej:

- udział w copółrocznych dekanalnych dniach skupienia;

- udział w corocznych rekolekcjach zamkniętych (w ciągu roku uczestniczy w nich przynajmniej jeden członek zespołu lub koła);

- organizacja Święta Caritas (w sobotę przed Niedzielą Miłosierdzia Bożego).

  1. Zaleca się podjęcie następujących form realizacji formacji intelektualnej:

- udział w szkoleniach dla animatorów i członków parafialnych zespołów Caritas;

- korzystanie z platformy internetowej;

- prowadzenie korespondencji elektronicznej;

- korzystanie z publikacji drukowanych.

Transparentność działań w ramach posługi charytatywnej

  1. Zarządza się sporządzanie przez parafię i przekazywanie do Caritas Archidiecezji Katowickiej sprawozdania merytorycznego i finansowego z realizacji posługi charytatywnej za każdy rok kalendarzowy.
  2. Zarządza się przygotowanie przez Caritas Archidiecezji Katowickiej wzoru sprawozdania oraz udzielanie wsparcia w zakresie prawidłowego sporządzania go przez parafię.
  3. Zarządza się publikowanie przez proboszcza sprawozdania z realizacji posługi charytatywnej na stronie internetowej parafii, w gazetce parafialnej lub na tablicy ogłoszeń.
  4. Zarządza się, by w czasie wizytacji kanonicznej parafii dyrektor Caritas Archidiecezji Katowickiej (bądź inna upoważniona przez Arcybiskupa Metropolitę Katowickiego osoba) przeprowadził spotkanie o charakterze formacyjno-sprawozdawczym z członkami parafialnego zespołu Caritas.

Wobec bieżących wyzwań społecznych (nowe formy świadczenia pomocy)

  1. Zarządza się niezwłoczne stworzenie i dalsze prowadzenie przez Caritas Archidiecezji Katowickiej Domu Samotnej Matki.
  2. Zaleca się zrzeszanie i aktywizowanie w parafiach emerytowanych górników i innych osób, które stosunkowo wcześnie znalazły się na emeryturze – na przykład poprzez organizowanie Klubów Świętej Barbary.
  3. Zaleca się, by wierni przekazywali jeden procent podatku dochodowego na rzecz programów i organizacji charytatywnych rekomendowanych przez archidiecezję katowicką.
  4. Zaleca się, by Caritas Archidiecezji Katowickiej i parafie archidiecezji katowickiej współpracowały w odkrywaniu obszarów, w których konieczna jest lub będzie w przyszłości posługa charytatywna katowickiego Kościoła, oraz w poszukiwaniu najwłaściwszych form charytatywnej posługi Kościoła. Należy w tym celu wykorzystywać wsparcie Górnośląskiego Obserwatorium Społecznego.
  5. Zaleca się proboszczom, by wraz z parafialnymi zespołami Caritas organizowali i uczestniczyli w odwiedzinach chorych przebywających w domach, szpitalach, hospicjach oraz w innych miejscach opieki medycznej.
  6. Zaleca się, by parafialne zespoły Caritas organizowały w parafiach, w miarę możliwości we współpracy z samorządami, grupy aktywizujące osoby starsze (na przykład oratoria seniora), placówki opiekuńczo-wychowawcze dla dzieci oraz inne formy pomocy wynikające z potrzeb danej parafii.

Powyższe wskazania należy interpretować zwłaszcza w kontekście następujących dokumentów:

  • Sobór Watykański II:
  • Dekret o apostolstwie świeckich „Apostolicam actuositatem”.
  • Katechizm Kościoła katolickiego, nr 2443–2449, 2462–2463.
  • Kodeks prawa kanonicznego, kan. 222, 394, 529.
  • Jan Paweł II:
  • Encyklika „Dives in misericordia”;
  • List apostolski „Salvifici doloris” (1984);
  • List apostolski „Novo millennio ineunte” (2001);
  • Motu proprio „Dolentium hominum” (1985).
  • Benedykt XVI:
  • Encyklika „Deus caritas est”.
  • Franciszek:
  • Adhortacja apostolska „Evangelii gaudium”.
  • Konferencja Episkopatu Polski:
  • Instrukcja Konferencji Episkopatu Polski o pracy charytatywnej w parafiach (1986);
  • Wskazania duszpasterskie dla parafialnych zespołów Caritas (2000).
  • II Polski Synod Plenarny:
  • Posługa charytatywna Kościoła.

Dobra materialne Kościoła katowickiego[23]

Wstęp

  1. „Kościół, czyli królestwo Chrystusa, już teraz obecne w misterium, z mocy Boga rośnie w sposób widzialny w świecie”[24]. Społeczność wierzących w Chrystusa w realizacji powierzonego przez Niego posłannictwa posługuje się nie tylko duchowymi darami, które hojnie rozdziela Duch Święty. Korzysta ona także z dóbr materialnych, w których z wdzięcznością rozpoznaje dary Ojca przynależące do porządku stworzenia. Kościół gromadzi je i nimi zarządza przede wszystkim „na godne sprawowanie kultu Bożego, do zapewnienia godziwego utrzymania duchowieństwa oraz na wypełnianie dzieł świętego apostolstwa czy też dzieł charytatywnych, zwłaszcza wobec potrzebujących”[25].
  2. Odpowiedzialność za zarządzanie majątkiem Kościoła spoczywa na pasterzach, którzy w wykonywaniu tego obowiązku powinni, o ile to możliwe, korzystać z pomocy doświadczonych ludzi świeckich[26]. Gromadzenie dóbr materialnych i pomnażanie ich musi być zawsze zgodne z ewangeliczną hierarchią wartości, zaś zarządzający nimi mają unikać pokusy poszukiwania dla siebie bezpieczeństwa materialnego[27], pamiętając, że nadrzędne są zawsze wartości duchowe (por. na przykład Mt 16,26).
  3. W tym duchu Kościół katowicki pragnie porządkować sprawy związane z zarządem dobrami materialnymi, by nie zabrakło tego, co konieczne do realizacji celów Kościoła oraz by ciężar owego zarządu nie utrudniał pasterzom tego, co jest ich podstawowym zadaniem (por. Dz 6,2). Działania porządkujące powinny być prowadzone według następujących priorytetów:

- ścisłego stosowania właściwych przepisów Kodeksu prawa kanonicznego i norm wydawanych przez Konferencję Episkopatu Polski;

- poszanowania norm prawa państwowego i zasad katolickiej nauki społecznej;

- powoływania i sprawnego działania parafialnych rad do spraw ekonomicznych, wspierających proboszczów w zarządzie dobrami materialnymi;

- transparentności;

- dobrowolności wysokości ofiar na cele kościelne;

- pierwszeństwa woli ofiarodawcy;

- odróżniania i oddzielania przychodów parafii od dochodów duchowieństwa;

- pierwszeństwa celów ewangelizacyjnych w wydatkach podmiotów kościelnych.

Zarządzenia i zalecenia

  1. Poniższe zarządzenia i zalecenia – jeśli nie podano inaczej – powinny zostać zrealizowane przez podmioty wskazane przez Arcybiskupa Metropolitę Katowickiego[28] przed upływem roku od zakończenia Synodu. Przyjmowane regulacje muszą być zgodne z Instrukcją Konferencji Episkopatu Polski w sprawie zarządzania kościelnymi dobrami materialnymi z dnia 25 sierpnia 2015, która stanowi podstawową regulację dotyczącą zarządzania dobrami materialnymi w archidiecezji katowickiej.

Dbałość o dobra doczesne Kościoła i zarządzanie nimi

  1. Zarządza się ustalenie (lub przegląd istniejących aktów) i podanie do wiadomości odpowiednich podmiotów:

- zasad finansowania kościelnych inwestycji budowlanych;

- zasad współpracy parafii z firmami prowadzącymi usługi pogrzebowe;

- jednolitych zasad zarządzania domami rekolekcyjnymi i innymi nieruchomościami należącymi do Archidiecezji lub jej instytucji;

- nowych zasad sporządzania inwentarza parafii.

  1. Zarządza się sporządzenie i bieżące prowadzenie przez proboszcza inwentarza parafii – zgodnie z kan. 1283 Kodeksu prawa kanonicznego. Inwentarze powinny posiadać także wszystkie instytucje Archidiecezji w odniesieniu do wszystkich nieruchomości.
  2. Zarządza się sprawdzanie w czasie wizytacji kanonicznej parafii:

- sporządzenia i prowadzenia inwentarza parafii;

- istnienia i działania parafialnej rady do spraw ekonomicznych.

  1. Zarządza się prowadzenie przez proboszcza parafii wymaganej prawem państwowym książki obiektu budowlanego.
  2. Zaleca się powołanie grupy osób, współpracujących z ekonomem archidiecezji, wyspecjalizowanych w pozyskiwaniu funduszy przeznaczonych na działalność statutową Kościoła.
  3. Zaleca się powołanie grupy osób, współpracujących z ekonomem archidiecezji, której zadaniem byłoby udzielanie wsparcia – prawnego, administracyjnego i tak dalej – parafii oraz księżom i osobom zatrudnionym przez Kościół (zwłaszcza emerytowanym) w przygotowywaniu dokumentów związanych ze świadczeniami zdrowotnymi, rentowymi i tak dalej.
  4. Zaleca się powołanie na czas oznaczony parafii patronackich dla parafii w trudnych sytuacjach losowych.
  5. Zaleca się włączenie zagadnień związanych z ewangelicznym stosunkiem do dóbr materialnych oraz z zarządzaniem nimi do stałej formacji księży oraz formacji świeckich zatrudnionych przez Kościół.

Dbałość o uposażenie duchowieństwa

  1. Zarządza się opracowanie nowych zasad wynagradzania duchowieństwa i partycypacji duchownych w kosztach utrzymania na probostwie.
  2. Zaleca się przegląd dotychczasowej praktyki wspierania księży na emeryturze lub rencie.

Dbałość o należyte warunki zatrudniania pracowników w instytucjach kościelnych

  1. Zarządza się opracowanie zasad zatrudniania i wynagradzania osób świadczących pracę na rzecz Kościoła (formy zatrudnienia i zakres wynagrodzeń dla poszczególnych form i funkcji).
  2. Zarządza się opracowanie wzorów stosownych umów (o pracę, zlecenia, o dzieło, wolontariatu i tak dalej).

Powyższe wskazania należy interpretować zwłaszcza w kontekście następujących dokumentów:

  • Sobór Watykański II:
  • Konstytucja dogmatyczna o Kościele „Lumen gentium”;
  • Dekret o formacji kapłańskiej „Presbyterorum ordinis”.
  • Kodeks prawa kanonicznego, kan. 1254-1310.
  • Katechizm Kościoła katolickiego, nr 2401-2449.
  • Jan Paweł II:
  • Adhortacja apostolska „Christifideles laici”, nr 31;
  • Adhortacja apostolska „Pastores dabo vobis”, nr 24;
  • Franciszek:
  • Adhortacja apostolska „Evangelii gaudium”.
  • Konferencja Episkopatu Polski:
  • Instrukcja przeciwpożarowa Episkopatu Polski wydana w porozumieniu z Komendą Główną Straży Pożarnych w Warszawie (1991);
  • Instrukcja dotycząca sposobu powiadamiania organów państwowych o uzyskaniu osobowości prawnej przez terytorialne i personalne instytucja kościelne (art. 4 ust. 2 Konkordatu) (2000);
  • Pro memoria Rady prawnej KEP w sprawie możliwości uzyskiwania osobowości prawnej na podstawie art. 4 ust. 3 Konkordatu (2003);
  • Instrukcja opracowana przez Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych oraz Sekretariat Konferencji Episkopatu Polski (2009);
  • Instrukcja Konferencji Episkopatu Polski w sprawie zarządzania dobrami doczesnymi Kościoła (2015).
  • Komisja Episkopatu do spraw Sztuki Kościelnej:
  • Instrukcja o ochronie cmentarzy (1987).

Dialog Kościoła katowickiego[29]

Wstęp

  1. Chrystus uczy nas szacunku wobec każdego człowieka. Kościół stąd wywodzi między innymi zobowiązanie do postawy dialogu, w której wyrażają się miłość bliźniego i szacunek dla prawdy. Taki dialog umożliwia i stwarza więzi, stając się tym samym posługą na rzecz jedności Kościoła i harmonijnego współistnienia społecznego. W Kościele istnieje wiele płaszczyzn dialogu. Synod zwraca uwagę na dwie spośród nich, jako najistotniejsze w Kościele katowickim.
  2. Dążenie do jedności wiary jest zadaniem wszystkich chrześcijan. Chrystus modlił się „[…] aby wszyscy stanowili jedno, jak Ty, Ojcze, we Mnie, a Ja w Tobie, aby i oni stanowili w Nas jedno, aby świat uwierzył, że Ty Mnie posłałeś” (J 17,21). To Duch Święty jest sprawcą jedności, która głęboko zespala wszystkich w Chrystusie. To On rozdziela łaski i posługi (por. 1 Kor 12), wzbogacając Kościół różnymi darami, „aby przysposobił świętych do wykonywania posługi dla budowania Ciała Chrystusowego” (Ef 4,12). Aktualne rozbicie chrześcijan sprzeciwia się woli Chrystusa, stanowi zgorszenie wobec świata i szkodzi najświętszej sprawie głoszenia Ewangelii wszelkiemu stworzeniu, dlatego sama istota Kościoła domaga się ekumenizmu, czyli ruchu dążącego do widzialnej jedności wyznawców Chrystusa. Jest on „drogą Kościoła” i „imperatywem chrześcijańskiego sumienia”[30].
  3. Odrębną perspektywę dialogu wprowadza fakt współistnienia chrześcijan z przedstawicielami innych religii. Prowadzenie dialogu międzyreligijnego jest istotnym elementem chrześcijańskiej postawy wobec świata. W dialogu tym chodzi głównie o lepsze wzajemne poznanie i szacunek, o budowanie społecznego pokoju, podejmowanie wspólnych działań charytatywnych i kulturalnych oraz o promowanie wolności religijnej.
  4. Wielokulturowa ziemia śląska jest obszarem stosunkowo harmonijnego współistnienia osób różnych wyznań chrześcijańskich i religii. Kościół katowicki pragnie nadal być wobec nich otwarty, gotowy do dialogu[31] i uznaje, że ekumeniczna diakonia i dialog międzyreligijny są szczególną potrzebą obecnego czasu. Z większością wyznań chrześcijańskich Kościół lokalny już współpracuje ekumenicznie na płaszczyźnie duchowej, praktycznej i doktrynalnej[32], zwłaszcza z Kościołami zrzeszonymi w Polskiej Radzie Ekumenicznej.
  5. Płaszczyzny dialogu zarysowują się także w relacjach międzyreligijnych. Zarówno wobec zainteresowania dialogiem, jak i wobec ujawniającej się niechęci do osób o innych przekonaniach religijnych istotnym wyzwaniem jest formacja tak duszpasterzy, jak i wiernych świeckich – w odniesieniu do sfery relacji ekumenicznych oraz do dialogu międzyreligijnego i kulturowego.

Zarządzenia i zalecenia

  1. Zarządza się powołanie Centrum Ekumenizmu i Dialogu Międzyreligijnego. Koordynację jego działań powierza się Archidiecezjalnej Komisji Ekumenicznej i Dialogu Międzyreligijnego. Zadaniami Centrum są w szczególności:

- przygotowywanie, przede wszystkim w Tygodniu Modlitw o Jedność Chrześcijan, archidiecezjalnych ekumenicznych nabożeństw i spotkań,

- opracowywanie materiałów, organizowanie prelekcji i wykładów dotyczących formacji ekumenicznej i międzyreligijnej,

- przygotowywanie Archidiecezjalnego Dnia Judaizmu i Dnia Islamu, a także Ekumenicznych Dni Biblii.

  1. We wszystkich parafiach archidiecezji katowickiej należy w dniach 18–25 stycznia odprawić nabożeństwa[33] Tygodnia Modlitw o Jedność Chrześcijan, 17 stycznia należy dodać do modlitwy wiernych intencję o pokój i dialog z wyznawcami judaizmu, a 26 stycznia – dołączyć do modlitwy wiernych intencję o pokój i wzajemny szacunek z okazji Dnia Islamu w Kościele Rzymskokatolickim w Polsce.
  2. W razie potrzeby Kościołom zrzeszonym w Polskiej Radzie Ekumenicznej[34] należy umożliwiać odprawianie nabożeństw (na przykład pogrzebów, ślubów) w katolickich kościołach, kaplicach i na cmentarzach. Przypadki takie powinny być uzgodnione z proboszczem lub rektorem.
  3. Należy uszanować wolność wyznania każdego człowieka. Przyjmując konwertytę, trzeba uznać ważność chrztu[35] i mieć moralną pewność, iż nie został on zmuszony do zmiany wyznania. Tego samego stanowiska oczekuje się od innych Kościołów chrześcijańskich.

Dialog i współpraca ekumeniczna

Formacja

  1. Zaleca się Wydziałowi Katechetycznemu, aby zachęcał katechetów uczących na poziomie starszych klas szkoły podstawowej w systemie ośmioklasowym albo w gimnazjum oraz w szkole średniej (ponadgimnazjalnej) do podejmowania tematyki ekumenizmu i dialogu międzyreligijnego.
  2. Zaleca się duszpasterzom permanentną formację wiernych w zakresie ekumenizmu, zwłaszcza w ramach homilii, kazań, różnych form katechezy i formacji grup parafialnych. Celem tej formacji powinno być głównie kształtowanie u wiernych postawy miłości braterskiej, szacunku do symboli religijnych, tradycji Kościołów i wspólnot chrześcijańskich.
  3. Odpowiedzialnym za katolickie media w archidiecezji i w parafiach zaleca się upowszechnianie tematyki ekumenicznej i dialogu międzyreligijnego.
  4. Zaleca się duszpasterzom, by formowali wiernych do uczestnictwa w nabożeństwach innych wyznań (w ślubach, pogrzebach i tak dalej) z zachowaniem tożsamości własnej wiary i z szacunkiem do tradycji tych wspólnot.

Współpraca

  1. Zaleca się wspólnotom katolickim:

- regularne wspominanie w modlitwie o żyjących w pobliżu wspólnotach innych wyznań chrześcijańskich;

- uczestnictwo duchownych, osób konsekrowanych i świeckich w uroczystościach właściwych danej wspólnocie ;

- odprawianie wspólnych nabożeństw ekumenicznych zgodnie z lokalnymi zwyczajami;

- uczestnictwo w modlitwach ekumenicznych[36];

- podejmowanie wspólnych działań ewangelizacyjnych[37];

- podejmowanie wspólnych działań charytatywnych[38];

- podejmowanie wspólnych działań w przestrzeni publicznej[39].

  1. Podejmującym oddolne działania ekumeniczne i międzyreligijne zaleca się informowanie o nich przewodniczącego Archidiecezjalnej Komisji Ekumenicznej i Dialogu Międzyreligijnego.
  2. Kapelani szpitalni, więzienni i pełniący posługę w różnych zakładach opieki powinni pomóc podopiecznym w nawiązaniu kontaktu z duchownymi ich własnych Kościołów, a w sytuacjach szczególnych wyjść naprzeciw ich potrzebom duchowym.
  3. Zaleca się duszpasterzom współpracę z pasterzami wspólnot niekatolickich w duszpasterstwie małżeństw mieszanych i ich rodzin. Tam, gdzie istnieje ich większa liczba, może być pożyteczne powołanie odpowiednich grup duszpasterskich (parafialnych, międzyparafialnych lub dekanalnych) prowadzonych solidarnie przez duchownych obu wyznań.
  4. Zaleca się Archidiecezjalnej Komisji Ekumenicznej i Dialogu Międzyreligijnego wypracowanie, w porozumieniu z przełożonymi wspólnot niekatolickich, zasad informowania proboszcza strony katolickiej o zawarciu małżeństwa różnowyznaniowego.

Dialog i współdziałanie międzyreligijne i kulturowe

  1. Zaleca się duszpasterzom i wiernym świeckim, by ze względu na wyjątkową więź, która łączy nas z wyznawcami judaizmu, nie tylko okazywali im należny szacunek, ale też budowali i pielęgnowali więzi, także poprzez uczestnictwo w dostępnych w archidiecezji katowickiej formach dialogu i współdziałania[40].
  2. Zaleca się duszpasterzom i wiernym świeckim, by przez wzgląd na wiarę w jedynego Boga, która łączy nas z wyznawcami islamu, nie tylko okazywali im należny szacunek, ale też budowali i pielęgnowali więzi – także poprzez uczestnictwo w dostępnych w archidiecezji katowickiej formach dialogu i współdziałania[41].
  3. Zaleca się duszpasterzom permanentną formację wiernych w zakresie dialogu międzyreligijnego, zwłaszcza w ramach homilii, kazań, różnych form katechezy i formacji grup parafialnych. Jej celem powinno być przede wszystkim kształtowanie u wiernych postawy szacunku do symboli religijnych i tradycji innych religii.
  4. Ze względu na rosnące zróżnicowanie światopoglądowe na terenie archidiecezji katowickiej zaleca się wiernym aktywne podejmowanie dialogu z przedstawicielami innych religii i z osobami niewierzącymi na fundamencie wzajemnego szacunku i miłości braterskiej. Szczególną rolę instytucjonalną powinien odgrywać w tym zakresie Wydział Teologiczny Uniwersytetu Śląskiego oraz planowane centrum dialogu związane z duszpasterstwem środowisk twórczych[42].

Powyższe wskazania należy interpretować zwłaszcza w kontekście następujących dokumentów:

  • Sobór Watykański II:
  • Dekret „Unitatis redintegratio";
  • Deklaracja „Nostra aetate";
  • Deklaracja „Dignitatis humanae".
  • Katechizm Kościoła katolickiego, nr 816-822.
  • Paweł VI:
  • Encyklika „Ecclesiam suam".
  • Jan Paweł II:
  • Encyklika „Ut unum sint".
  • Papieska Rada do spraw Popierania Jedności Chrześcijan:
  • Dyrektorium ekumeniczne (część I: 1967, część II: 1970).
  • Sekretariat dla niechrześcijan:
  • Postawa Kościoła wobec wyznawców innych religii (1984).
  • Papieska Rada do spraw Popierania Jedności Chrześcijan:
  • Kryteria współpracy ekumenicznej i międzyreligijnej w środkach społecznego przekazu (1989);
  • Dyrektorium w sprawie realizacji zasad i norm dotyczących ekumenizmu (1993);
  • Ekumeniczny wymiar formacji pastoralnej (1995);
  • Wspólna deklaracja w sprawie nauki o usprawiedliwieniu (1999);
  • Sakrament chrztu znakiem jedności, deklaracja Kościołów w Polsce (2000);
  • Rada Konferencji Biskupów Europy i Konferencja Kościołów Europejskich, Karta Ekumeniczna (2001);
  • Małżeństwo chrześcijańskie osób o różnej przynależności wyznaniowej, deklaracja Kościołów w Polsce (2011).
  • II Polski Synod Plenarny:
  • Potrzeby i zadania nowej ewangelizacji na przełomie II i III Tysiąclecia Chrześcijaństwa.

[1] Podstawą treści niniejszego rozdziału jest projekt synodalnej Komisji do spraw Społecznych przyjęty przez zgromadzenie synodalne na III sesji plenarnej 9 maja 2015 roku.

[2] Por. Jan Paweł II, Encyklika „Sollicitudo rei socialis”, nr 41.

[3] Por. Kongregacja do spraw Wychowania Katolickiego, Wskazania dotyczące studiów i nauczania doktryny społecznej Kościoła w ramach formacji kapłańskiej (1988), nr 5.

[4] Por. Jan XXIII, Encyklika „Pacem in terris”.

[5] Por. Jan Paweł II, Encyklika „Sollicitudo rei socialis”, nr 40.

[6] Por. Benedykt XVI, Encyklika „Caritas in veritate”, nr 5.

[7] Por. Sobór Watykański II, Konstytucja duszpasterska „Gaudium et spes”, nr 4–10.

[8] Przez „sekularyzację praktykowaną” rozumie się tu procesy profanizacji sacrum oraz sakralizacji profanum.

[9] Por. także nr 434 – zalecenie wzmocnienia sanktuarium Matki Sprawiedliwości i Miłości Społecznej w Piekarach Śląskich jako centrum katolicyzmu społecznego.

[10] W trakcie posynodalnej reorganizacji duszpasterstwa należy rozważyć, czy duszpasterstw tych nie związać z grupami duszpasterskimi, a nie z pojedynczymi kapłanami, tak zwanymi duszpasterzami środowiskowymi.

[11] Zalecenia mają charakter uogólnionych wniosków wypływających z diagnozy aktualnego kontekstu społecznego i – w związku z tym – bardziej koncentrują się na ukazaniu szans i wyzwań niż na szczegółowych rozwiązaniach. Te ostatnie, biorąc pod uwagę dynamikę procesów społecznych i perspektywę synodalną, pozostają w gestii roztropnych decyzji właściwych podmiotów.

[12] Por. także nr 432 – zadania dla Górnośląskiego Obserwatorium Społecznego.

[13] Por. uwaga w przypisie 245.

[14] Por. też nr 438e.

[15] Por. także nr 432 – zadania dla Górnośląskiego Obserwatorium Społecznego oraz zalecenia dla katolickich środków społecznego przekazu, szczególnie zalecenie nr 439b – upowszechnianie w formie „popularyzującej” nauczania społecznego Kościoła w środkach komunikacji, jakimi dysponują parafie.

[16] Podstawą treści niniejszego rozdziału jest projekt synodalnej Komisji do spraw Posługi Charytatywnej przyjęty przez zgromadzenie synodalne na III sesji plenarnej 9 maja 2015 roku.

[17] Por. Jan Paweł II, Encyklika „Dives in misericordia”, nr 3.

[18] Por. tenże, List apostolski „Novo millennio ineunte”, nr 50.

[19] Por. Sobór Watykański II, Dekret „Apostolicam actuositatem”, nr 8.

[20] Por. Kodeks prawa kanonicznego, kan. 222, 394, 529; Konferencja Episkopatu Polski, Instrukcja Konferencji Episkopatu Polski o pracy charytatywnej w parafiach (1986); II Polski Synod Plenarny, Posługa charytatywna Kościoła; Konferencja Episkopatu Polski, Wskazania duszpasterskie dla parafialnych zespołów Caritas (2000); Katechizm Kościoła katolickiego, nr 2443–2449, 2462–2463.

[21] W roku 1950 władze PRL chciały zdławić posługę charytatywną w Kościele, rozwiązując Caritas i utrudniając wszelkie tego rodzaju działania. Wówczas rozpowszechniła się nazwa „zespoły charytatywne”. Obecnie można i należy powrócić zarówno do nazwy, jak i do większej integracji działań charytatywnych parafii z Caritas instytucjonalną.

[22] Obowiązujący po Synodzie tekst por. Suplement do rocznika 2016 „Wiadomości Archidiecezjalnych”.

[23] Podstawą treści niniejszego rozdziału jest projekt synodalnej Komisji do spraw Ekonomicznych przyjęty przez zgromadzenie synodalne na VI sesji plenarnej 17 października 2015 roku.

[24] Sobór Watykański II, Konstytucja dogmatyczna „Lumen gentium”, nr 3.

[25] Tenże, Dekret „Presbyterorum ordinis”, nr 17; por. Kodeks prawa kanonicznego, kan. 1254.

[26] Por. Sobór Watykański II, Dekret „Presbyterorum ordinis”, nr 17.

[27] Por. Franciszek, Adhortacja apostolska „Ewangelii gaudium”, nr 80.

[28] Na przykład przez ekonoma archidiecezji katowickiej, radę ekonomiczną, kolegium konsultorów i tak dalej.

[29] Podstawą treści niniejszego rozdziału jest projekt synodalnej Komisji do spraw Ekumenizmu i Dialogu Międzyreligijnego przyjęty przez zgromadzenie synodalne na VIII sesji plenarnej 12 grudnia 2015 roku.

[30] Jan Paweł II, Encyklika „Ut unum sint”, nr 1.

[31] Por. zwłaszcza: Paweł VI, Encyklika „Ecclesiam suam”; Sobór Watykański II, deklaracje: „Nostra aetate” i „Dignitatis humanae” oraz dokumenty Papieskiej Rady do spraw Dialogu Międzyreligijnego.

[32] Dążenie do jedności chrześcijan biegnie trzema drogami. Są nimi: ekumenizm duchowy, który przypomina o pierwszeństwie modlitwy, nawrócenia i wzajemnego przebaczenia w poszukiwaniu jedności; ekumenizm praktyczny, czyli współdziałanie chrześcijan w różnych dziedzinach kościelnego i społecznego zaangażowania; ekumenizm doktrynalny, który koncentruje się na dialogu teologicznym.

[33] Nabożeństwa ekumeniczne z udziałem wiernych innych Kościołów chrześcijańskich należy odprawiać poza mszą świętą, bez wystawiania Najświętszego Sakramentu. Powinny one przybierać formę nabożeństw słowa Bożego.

[34] Do Polskiej Rady Ekumenicznej należą: Kościół Chrześcijan Baptystów, Kościół Ewangelicko-Augsburski, Kościół Ewangelicko-Metodystyczny, Kościół Ewangelicko-Reformowany, Kościół Polskokatolicki, Kościół Starokatolicki Mariawitów, Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny.

[35] Por. Sakrament Chrztu znakiem jedności. Deklaracja Kościołów w Polsce na progu Trzeciego Tysiąclecia (2000). Deklarację podpisały następujące Kościoły: Kościół Ewangelicko-Augsburski, Kościół Ewangelicko-Metodystyczny, Kościół Ewangelicko-Reformowany, Kościół Polskokatolicki, Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny, Kościół Starokatolicki Mariawitów, Kościół Rzymskokatolicki.

[36] Takich jak: Dom Modlitwy 24/7, Modlitwa za Miasto i Region, Net for God i tym podobne.

[37] Takich jak: platforma ewangelizacyjna Jesus.net, Kursy Alpha, ewangelizacje uliczne, spektakle i koncerty ewangelizacyjne i tym podobne.

[38] Takich jak: Wigilijne Dzieło Pomocy Dzieciom, wigilia dla samotnych i tym podobne.

[39] Chodzi na przykład o działania promujące wartości chrześcijańskie czy dotyczące kwestii społecznych.

[40] Na przykład poprzez: udział w spotkaniach okolicznościowych w siedzibie Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Katowicach czy w spotkaniach poza siedzibą gminy z udziałem delegata arcybiskupa katowickiego i wiernych świeckich; udział w międzywyznaniowych spotkaniach w Katowicach-Panewnikach; organizowanie sympozjów tematycznych; wydawanie wspólnego kalendarza trzech religii.

[41] Na przykład poprzez udział w spotkaniach międzywyznaniowych w Centrum Kultury i Dialogu „Doha” w Katowicach (tam 29 maja 2013 roku odbył się I Dzień Chrześcijaństwa wśród Muzułmanów w Polsce) czy w spotkaniach muzułmańskich i katolickich rodzin w Chudowie.

[42] Por. wyżej, nr 336.